Hoe je jouw gitaar in topconditie houdt: Tips voor het onderhoud van je gitaar

Als je een gitaar hebt, is het belangrijk om deze goed te onderhouden. Goed onderhoud van je gitaar is belangrijk. Hierdoor gaat je gitaar beter klinken, maar deze ook langer mee dan een verwaarloosde gitaar. Daarbij is het onderhouden van een gitaar is niet alleen belangrijk voor de klank, maar ook voor de bespeelbaarheid en het uiterlijk. Het regelmatig onderhouden van je gitaar zorgt ervoor dat je altijd een goed klinkend en bespeelbaar instrument hebt.

Er zijn verschillende aspecten van gitaaronderhoud, zoals schoonmaken, afstellen en repareren. Om deze taken uit te voeren, heb je verschillende gereedschappen nodig. De keuze voor de juiste gereedschappen hangt af van je niveau als gitarist en de taken die je wilt uitvoeren.

2. Onderhoud akoestische gitaar

Bij een akoestische gitaar zijn er, buiten het vervangen van de snaren, niet heel veel dingen die je zelf zou kunnen doen. Zeker als beginner zou ik je dit niet aanraden. Bij een akoestische gitaar kun je namelijk niet zo makkelijk wat aanpassen, zoals bij een elektrische gitaar wel het geval is. Om bijvoorbeeld de actie van een akoestische gitaar aan te passen, heb je goede en speciale vijltjes nodig om bijvoorbeeld de topkam aan te passen. En hier bij moet je meer kijken als doen. Waar ik mee wil zeggen dat je niet te veel moet vijlen, want voordat je het weet heb je er te veel vanaf gehaald. Laat dit aan een expert over.

Wanneer je hier toch wat meer over wilt weten, zou je nog hier kunnen kijken.

Wanneer je de snaren nog niet wilt vervangen maar je wilt je gitaar ook onder de snaren willen reinigen, zou je ook nog deze tool kunnen gebruiken.

2.1. Gitaar snaren vervangen

Om de oude snaren te verwijderen, zul je eerst de spanning op je snaar moeten verminderen. Dit doe je bij bijvoorbeeld een elektrische gitaar door de stemmechanieken met de klok mee te draaien, zodat de snaar los gaat zitten.

2.1.1. Gitaar snarenwinder

Heb je een hekel aan dat gedraai van die stemknoppen, dan is er een snellere manier. Maak dan gebruik van een handige tool als een snarenwinder. Zodoende kun je razendsnel je snaren opwinden of afwinden, zodat je dit niet met de hand moet doen. Scheelt je weer tijd!

2.1.2. Elektrische snarenwinder

Wanneer je nog sneller wilt zijn, kun je het je nog makkelijker maken door een elektrische snarenwinder te gebruiken. Deze tool past op vrijwel alle stemmechanieken en past ook in bijna alle gig bags en/of gitaarkoffers.

Deze Power Peg van Ernie Ball is een van de eerste in zijn soort, en is 70% sneller als een handmatige snarenwinder. Je moet hem alleen nog voorzien van 4 AA-batterijen.

2.2. Akoestische gitaar schoonmaken

Wanneer de snaren eraf zijn, kan het schoonmaken beginnen. Doe dit met een zachte (microvezel) doek om het stof en vuil te verwijderen. Vooral aan de onderkant van de snaren van de body ontwikkelt zich altijd wat stof. Dit kun je met de microvezeldoek wegvegen zonder krassen te maken. Gebruik geen agressieve schoonmaakmiddelen, want dit kan de afwerking van je gitaar beschadigen. Gebruik hier speciaal ontworpen gitaarreinigers voor. Voor de body en hals kun je deze gitaarreiniger gebruiken.

Breng de gitaarreiniger aan op je microvezeldoek, en wrijf zachtjes over de gitaar om het vuil en de vingerafdrukken te verwijderen. Wanneer je de gitaar regelmatig schoonmaakt, zal het vuil op de toetsen niet zo aangekoekt zitten. Vaak zit het aan de randen van de frets nog, hetgeen wat moeilijk te poetsen is. Het spreekt voor zich dat hoe vaker je dit doet, des te minder werk je hebt, aangezien het hier in de hoeken van de frets wat moeilijker weg te halen is.

2.3. Nieuwe snaren op gitaar zetten

Breng de gitaarreiniger aan op je microvezeldoek, en wrijf zachtjes over de gitaar om het vuil en de vingerafdrukken te verwijderen. Wanneer je de gitaar regelmatig schoonmaakt, zal het vuil op de toetsen niet zo aangekoekt zitten. Vaak zit het aan de randen van de frets nog, hetgeen wat moeilijk te poetsen is. Het spreekt voor zich dat hoe vaker je dit doet, des te minder werk je hebt, aangezien het hier in de hoeken van de frets wat moeilijker weg te halen is.

3. Onderhoud en afstellen elektrische gitaar

Bij het onderhoud van een elektrische gitaar zijn er veel dingen die je zelf kunt doen. Denk hierbij aan de hals (halsslagpen of trussrod) afstellen, de actie van je snaren afstellen en de intonatie. Wil je hier meer over weten, lees dan snel verder in de volgende paragraven.

Er zijn echter ook een aantal dingen die je niet zelf kunt doen, zeker als beginner niet. Of eigenlijk beter gezegd, dit kan ik niet adviseren of je moet veel ervaring hebben of een gitarenbouwer zijn. Dit is bijvoorbeeld het vlakken van de frets.

Hier heb je ten eerste speciaal gereedschap voor nodig, en het vergt een stukje geduld en ervaring om het tot een goed eind te brengen. Dit soort klusjes kun je beter aan de expert overlaten, die er het gereedschap voor heeft.

Door het vele spelen op je gitaar, ontstaan er namelijk op ten duur kuiltjes of groefjes in je frets. Dit hoeft in het begin niet zo’n probleem te zijn, maar deze kuiltjes zullen steeds dieper inslijten door het wrijven van de snaar. Hierdoor ontstaat “fret buzz”, waarbij de snaren tegen de frets aan trillen tijdens het spelen.

3.1. Gitaarhals afstellen

Problemen met de gitaarhals behoren tot de meest voorkomende problemen waar gitaristen mee te maken krijgen. Van zoemende snaren tot slijtage van de fretten, deze problemen kunnen je speelervaring beïnvloeden en, als ze onbehandeld blijven, zelfs je gitaar beschadigen.

In dit artikel bespreek ik de 5 meest voorkomende gitaarhals problemen en hoe je ze kunt oplossen. Dus of je nu een beginner bent of een doorgewinterde pro, lees verder om te leren hoe je je gitaarhals in topvorm kunt houden! Voor alle gitaarliefhebbers is de gitaarhals een van de belangrijkste onderdelen van het instrument. Het is het deel van de gitaar dat de snaren met de body verbindt en je in staat stelt om je favoriete nummers te spelen. Maar zoals alles is de gitaarhals niet immuun voor slijtage.

De gitaarhals bestaat uit verschillende onderdelen, zoals de kop, de toets en de frets. Elk van deze onderdelen kan problemen veroorzaken als ze niet goed worden onderhouden of als er slijtage optreedt. Hieronder bespreek ik de vijf meest voorkomende problemen met de gitaarhals.

3.1.1. Fret buzz

Een van de meest voorkomende problemen met de gitaarhals is fret buzz. Dit is het geluid dat wordt veroorzaakt wanneer een snaar tegen een fret aanbotst en een zoemend geluid produceert in plaats van een duidelijke toon. Fret buzz kan verschillende oorzaken hebben, waaronder een te lage actie, een kromme hals, een te lage topkam of een onjuiste afstelling van de brug.

Om fret buzz op te lossen, moet je eerst de oorzaak achterhalen. Als de actie te laag is, moet je de hoogte van de snaren verhogen door de brug of de topkam aan te passen. Als de hals gekromd is, moet je deze rechtzetten. Als de topkam te laag is, moet je deze vervangen door een nieuwe topkam. En als de brug verkeerd is afgesteld, moet je deze opnieuw afstellen.

3.1.2. Neiging tot kromming

Een andere veelvoorkomende probleem met de gitaarhals is een neiging tot kromming. Dit kan gebeuren als gevolg van temperatuurveranderingen, vochtigheid of gewoon door het gebruik van de gitaar. Een gekromde hals kan invloed hebben op de bespeelbaarheid van de gitaar en kan leiden tot fret buzz, hoge actie en andere problemen.

Om een gekromde hals te herstellen, moet je de hals afstellen. Dit kan worden gedaan door de truss rod aan te passen. De truss rod is een metalen staaf die door de hals van de gitaar loopt en die kan worden aangepast om de kromming van de hals te corrigeren. Het is belangrijk om voorzichtig te werk te gaan bij het afstellen van de truss rod om te voorkomen dat je de hals beschadigt.

3.1.3. Hoge actie

Hoge actie betekent dat de snaren te hoog boven de frets staan. Dit kan het gevolg zijn van een te hoge topkam, een te hoge brug of een gekromde hals. Hoge actie kan invloed hebben op de bespeelbaarheid van de gitaar en kan leiden tot vermoeidheid van de vingers en een slechte intonatie.

Om hoge actie op te lossen, moet je eerst de oorzaak achterhalen. Als de topkam te hoog is, moet je deze vervangen door een nieuwe topkam. Als de brug te hoog is, moet je deze verlagen. En als de hals gekromd is, moet je deze afstellen met behulp van de truss rod.

3.1.4. Dode plekken

Dode plekken zijn plaatsen op de toets waar een snaar niet goed klinkt. Dit kan worden veroorzaakt door een ongelijkmatige fretslijtage of door een probleem met de hals. Dode plekken kunnen invloed hebben op de bespeelbaarheid van de gitaar en kunnen leiden tot onjuiste intonatie en slechte geluidskwaliteit.

Om dode plekken op te lossen, moet je eerst de oorzaak achterhalen. Als het probleem wordt veroorzaakt door ongelijkmatige fretslijtage, moet je de frets laten vervangen of laten vlakken. Als het probleem wordt veroorzaakt door een probleem met de hals, moet je de gitaarhals afstellen.

3.1.5. Problemen met de intonatie

Intonatie verwijst naar de nauwkeurigheid waarmee de snaren op de juiste toonhoogte worden gestemd over de hele toets. Problemen met de intonatie kunnen worden veroorzaakt door verschillende factoren, waaronder een verkeerde afstelling van de brug, ongelijkmatige fretslijtage en snaarhoogte.

Om problemen met de intonatie op te lossen, moet je eerst de oorzaak achterhalen. Als het probleem wordt veroorzaakt door een verkeerde afstelling van de brug, moet je de brug opnieuw afstellen. Als het probleem wordt veroorzaakt door ongelijkmatige fretslijtage, moet je de frets laten vervangen of laten vlakken. En als het probleem wordt veroorzaakt door de snaarhoogte, moet je de hoogte van de snaren aanpassen.

3.1.6. Hoe kun je deze problemen zelf op te lossen?

Nu je de meest voorkomende problemen met de gitaarhals kent, vraag je je misschien af hoe je deze problemen zelf kunt oplossen. Hoewel sommige problemen enigszins ingewikkeld kunnen zijn om zelf op te lossen, zijn andere problemen vrij eenvoudig te verhelpen.

Om de meeste problemen met de gitaarhals op te lossen, heb je een aantal gereedschappen nodig, waaronder een schroevendraaier, inbussleutels, tangen en een meetlint. Voor het afstellen van de truss rod heb je ook een inbussleutel nodig. Zorg ervoor dat je de juiste gereedschappen hebt voordat je begint met het oplossen van eventuele problemen.

3.1.7. Gitaar naar een professional brengen

Hoewel het mogelijk is om veel problemen met de gitaarhals zelf op te lossen, zijn er sommige problemen die je misschien beter aan een professional kunt overlaten. Als je bijvoorbeeld geen ervaring hebt met het afstellen van de truss rod, kun je beter je gitaar naar een professional brengen om dit te laten doen. Hetzelfde geldt voor problemen met de frets of de topkam.

3.2. Leer je fretboard kennen

Weten van welk hout je fretboard gemaakt is, is belangrijk om te weten met welke schoonmaakmiddelen je het schoon moet maken. Lees de aanwijzingen op de verpakking goed door, want niet ieder schoonmaakmiddel voor gitaren is geschikt voor alle houtsoorten van het fretboard.

Ook de frets op je fretboard van je gitaar kun je reinigen en onderhouden. Je leest het in de volgende paragraven.

3.2.1. Gitaar frets

Frets van gitaren zijn gemaakt van nikkel of roestvrijstaal. Ze zijn bestendig tegen slijtage en corrosie en bovendien duurzaam.

Nikkelfrets zijn de standaard voor de meeste gitaren en worden ook gewaardeerd om hun soepele speelervaring. Ze bieden een heldere en warmer toon.

Roestvrijstalen frets zijn nog duurzamer en bieden een helderder en sprankelender geluid. Ze worden echter niet op de goedkopere gitaren gezet, aangezien het ook een arbeidsintensievere klus is als nikkelfrets.

Er zijn ook nog andere materialen die gebruikt worden voor frets, zoals koper, messing en zelfs goud. Ze zijn echter veel minder veelzijdig en duurzaam, daarbij zijn deze materialen veel duurder. Je zult ze dan ook niet vaak tegen komen.

3.2.2. Onderhoud van de frets

Hetgeen zeker bij het onderhouden van je gitaar hoort zijn regelmatig de frets schoonmaken. Deze frets kun je op meerdere manieren schoonmaken. Wanneer ze niet zo vies zijn, zou je ze zachtjes af kunnen vegen met een droge doek. Je kunt ook een mengsel maken van water met een mild afwasmiddel. Dompel een zachte doek erin en wring het meeste water eruit zodat het doek alleen vochtig is. Daarna wrijf je hier alleen op de frets mee, zodat het vuil en vlekken verdwijnen.

Wanneer je ze grondig wilt reinigen en ze zijn flink verontreinigd, kun je ook Fretboardcleaner gebruiken.

Wanneer je de oude snaren eraf hebt gehaald, kijk dan ook even gelijk je frets na of deze niet te ver zijn ingesleten. Frets die te ver zijn ingesleten kunnen namelijk intonatie problemen veroorzaken, maar ook je speelbaarheid lijdt er onder. Je noten worden onzuiver, en met snaren opdrukken krijg je slechte controle over je snaar aangezien je fret ongelijk is. Het kan ook leiden tot een hogere actie, wat het spelen ook nog eens lastiger maakt. Wanneer dit het geval is wordt het tijd om de frets te laten vlakken, of in het ergste geval wanneer de frets te ver ingesleten zijn, refretten.

3.2.3. Onderhoud van de toetsen

Met de toetsen wordt bedoeld, het houtwerk van de posities op je gitaar. Dit kunnen verschillende soorten zijn, die soms een iets ander poetsmiddel en polish nodig hebben. Palissander (Rosewood) en esdoorn (maple) zijn de meest gebruikte houtsoorten voor toetsen van elektrische gitaren. Hoewel palissander steeds minder zal voorkomen aangezien het een bedreigde houtsoort geworden is. Hier wordt bij Fender bijvoorbeeld Pau ferro als alternatief genomen. Deze houtsoort is iets lichter van kleur als de donkere kleur van palissanderhout.

Verder kun je ook ebbenhout (ebony) tegenkomen.

3.2.3.1. Palissander gitaar toets

Palissander hout heeft van nature olieachtige eigenschappen, en kan uitdrogen en barsten. Om dit te voorkomen, heeft het een geschikte palissander fretboard olie nodig. Het moet ingewreven worden, een paar minuten intrekken en daarna kan het overtollige weggeveegd worden.

3.2.3.2. Esdoorn gitaar toets

Fretboards met esdoornhout zijn over het algemeen wat minder poreus dan andere houtsoorten, en hebben minder onderhoud nodig. Wel is het nodig het fretboard af en toe schoon te houden, het bevordert de levensduur en de bespeelbaarheid van de gitaar.

3.2.4. Onderhoud van de snaren

Een tip die ik je wil meegeven is, om je snaren elke keer als je gespeeld hebt af te vegen met een droge schone doek. Dit voorkomt een groot deel dat je snaren minder snel stroef worden door je zweet aan de handen. De snaren worden vies en kunnen snel gaan corroderen en/of roesten. Door ze iedere keer af te vegen, voorkom je dit zoveel mogelijk. Ook je gitaargeluid zal er onder lijden wanneer snaren vies worden.

Pak iedere snaar apart beet en wrijf het doek over de hele lengte van brug tot topkam. Let erop dat je ook goed de onderkant meepakt.

3.3. Gitaar onderhoudsmiddelen en onderhoudsets

Je hebt veel verschillende soorten schoonmaakspullen voor deze houtsoort. Ik heb er een aantal aangeschaft en uitgeprobeerd, en van daaruit gekozen en hieronder gepresenteerd. Ik heb ook zo veel mogelijk gekeken, dat het niet de duurste zijn en ook niet de goedkoopste.

#1 Dr. Ducks Ax Wax and string Lube

Dr. Ducks Ax Wax is een populair en veelgebruikt onderhoudsmiddel voor gitaren. Het is biologisch afbreekbaar en er zijn alleen organische middelen gebruikt, dus geen bijtende of irriterende stoffen. Vele bekende gitaarmerken gebruiken dit onderhoudsmiddel ook, en geven hun gitaren ook een poetsbeurt met dit middel. Je kunt het middel zelfs gebruiken voor je snaren, hierdoor wordt roest en corrosie vermindert. Dit is uitzonderlijk, want de meeste poetsmiddelen zijn niet geschikt voor je snaren. Regelmatig gebruik bevordert de bescherming tegen slijtage van het hout en snaren. Het hout wordt beschermt tegen krassen en vlekken.

Om Dr. Ducks Ax Wax and String Lube te gebruiken, brengt je het product eenvoudig aan op een zachte doek. Wrijf het over het oppervlak van de gitaar, inclusief de frets, snaren en het hout. Het product droogt snel op en kan vervolgens worden uitgepoetst met een schone doek om een glanzende afwerking te geven. Let er wel op dat je het product niet aanbrengt op de zadel, topkam of andere delen van de gitaar waar contact met de snaren plaatsvindt, omdat dit kan leiden tot ongewenste veranderingen in de klank of intonatie van de gitaar.

Oliesoort	Ja
Cleaner	Nee
Polish	Ja
Snaren reiniger	Ja
Wax	Nee

#2 Dunlop 6554 Formula 65 Fretboard Ultimate Lemon oil

Dit onderhoudsmiddel is specifiek bedoeld voor de toetsen van een gitaar. Ook is dit middel alleen geschikt voor “Unfinished” fretboards. Wat inhoudt dat het niet voor afgewerkte esdoorn toetsen geschikt is. Onafgewerkte toetsen zijn dus bijvoorbeeld de gitaarhalzen met palissander toetsen. Voor palissander toetsen is het uitermate geschikt.

Dit middel heb ik zelf ook gebruikt, en wanneer je toets er dof uitziet, komt het er met dit middel inderdaad “shiny” uit. Bovendien verwijderd het tegelijkertijd vuil en zweet van je toets en hydrateert het de toets, waardoor de toetsen er weer als nieuw uitzien.

Het middel bevat een mix van oliën en schoonmaakmiddelen die speciaal zijn ontworpen voor de onafgewerkte toets (zoals palissander) van een gitaar of basgitaar. Wanneer je de dop van het flesje draait, zie een donzige flessenmond. Wanneer je in het flesje knijpt, zal het donzige vochtig worden waarna je de toets ermee kan in wrijven. Je hebt voor het inwrijven dus geen doek nodig. Nadat je het product hebt aangebracht, laat je het een paar minuten intrekken voordat je het overtollige product wegveegt met een schone doek.

Het is belangrijk om te onthouden dat dit product alleen bedoeld is voor de toets van de gitaar en niet voor andere delen van het instrument, zoals de body of de snaren. Als u niet zeker weet hoe u het product moet gebruiken of als u vragen heeft over het onderhoud van uw gitaar, kunt u het beste contact opnemen met een professionele gitaarreparateur of een winkel voor muziekinstrumenten

Oliesoort	Ja
Cleaner	Ja
Polish	Nee
Snaren reiniger	Nee
Wax	Nee
Fretboard	Geschikt voor palissander (Rosewood) Niet geschikt voor esdoorn (maple)

#3 DMI Guitar Labs Maple Butter onderhoudsmiddel voor esdoorn toets

Voor niet poreuze houtsoorten zoals esdoorn (maple) is er dit onderhoudsmiddel. Speciaal ontworpen om de esdoorn toets van een gitaar schoon te maken en te beschermen. Esdoorn toetsen hebben een unieke textuur en uitstraling, maar kunnen na verloop van tijd vies en vettig worden. Dit kan de speelbaarheid van de gitaar beïnvloeden en de uitstraling ervan verminderen.

Dit onderhoudsmiddel is een mix van natuurlijke oliën en waxen. Het is makkelijk aan te brengen door een kleine hoeveelheid op een microvezeldoek te doen, en dan gelijkmatig over de esdoorn toets verdelen. Even laat inwerken, om vervolgens het overtollige weg te vegen.

Regelmatig gebruik van dit onderhoudsmiddel kan je algehele bespeelbaarheid van de gitaar bevorderen.

Oliesoort	Ja
Cleaner	Ja
Polish	Nee
Snaren reiniger	Nee
Wax	Nee
Fretboard	Alleen geschikt voor niet-poreuze houtsoorten Zeer geschikt voor esdoorn (maple)

#4 Dunlop 6582 Formula 65 Ultraglide String Cleaner & Conditioner

Dit reinigingsmiddel is ontworpen om de levensduur van de snaren van je gitaar te verlengen. Een soort van spray, die is samengesteld uit een mix van hoogwaardige beschermende siliconen, zorgt er voor dat de snaren schoon worden en beschermt worden middels een laagje siliconen. Hierdoor gaan de snaren een stuk langer mee. Ze worden ook iets gladder waardoor het spelen makkelijker wordt en er minder wrijving ontstaat tussen de snaren en de frets.

Spuit de spray op de snaren, en veeg het vervolgens over de lengte van je snaar. Zorg er wel voor, dat je onder de snaren een doek legt ter bescherming van je fretboard en frets.

Oliesoort	Ja
Cleaner	Nee
Polish	Nee
Snaren reiniger	Ja
Wax	Nee
Fretboard	Nee

#5 Dunlop 65 Polish & Cleaner

Deze cleaner van Dunlop is de meest standaard cleaner voor je gitaar. Je kunt het voor je hele gitaar gebruiken en is handig in gebruik. Er zit namelijk een spuitdop op, dat je makkelijk op een doek kunt spuiten. Stof en vette vlekken worden hiermee verwijderd en bovendien laat het een dun beschermingslaagje achter, zodat nieuwe viezigheid tegengehouden wordt.

De bovenste afbeelding laat een fles van 472ml zien, en de onderste afbeelding een inhoud van 118ml.

Oliesoort	Nee
Cleaner	Ja
Polish	Ja
Snaren reiniger	Nee
Wax	Nee
Fretboard	Alleen geschikt voor niet-poreuze houtsoorten Zeer geschikt voor esdoorn (maple)

#6 DMI Guitar Labs DMIBTTR onderhoudsmiddel voor de toets en frets

Wil je een alles-in-een oplossing, ik bedoel doekje en reinigingsmiddel gecombineerd? Dan is dit product misschien iets voor jou.

Fretbutter is in principe geschikt voor alle fretboards. Het is gemaakt zonder chemicaliën en is volledig vegan.

Hoewel het geschikt is voor alle fretboards, doe ik persoonlijk mijn palissander fretboards toch liever met een ander onderhoudsmiddel, zoals Dunlop 65 Fretboard lemon oil. Voor de andere fretboards heb ik het wel gebruikt, en het werkt prima.

#7 Dunlop Maintenance Kit

En mocht je er zin in hebben om je gitaar af en toe eens een complete poetsbeurt te geven, dan is er deze onderhoudskit. Een verzameling van de belangrijkste onderhoudsmiddelen. De “Formula Carnauba” wax hebben we in bovenstaande nog niet besproken. Dit is een wax die bedoeld is voor de body van je gitaar. Dus niet voor de hals, maar alleen voor de gitaarbody. Zorg er wel voor dat de hardware er niet mee in aanraking komt.

Wrijf de hele body van je gitaar er mee in, laat het 30 seconde zodat het opdroogt, en wrijf het er dan met een schone doek weer af. Je gitaarbody zal glanzen.

Deze kit bevat:

• 1 Flesje Formula 65 Polish & Cleaner
• 1 Flesje Formula 65 Carnauba Wax
• 1 Flesje Formula 65 Stringcleaner & Conditioner
• 1 Flesje 01 Fretboard Cleaner
• 1 Flesje 02 Fretboard Conditioner
• 2 Schoonmaakdoeken
• Instructie

Oliesoort	Ja
Cleaner	Ja
Polish	Ja
Snaren reiniger	Ja
Wax	Ja

#8 Fazley onderhoudssets

Wanneer je nog niet in bezit bent van zowel reinigingsmiddelen als microvezeldoeken, zou je ook een van deze beginner sets in eerste instantie kunnen aanschaffen. Hier zitten de eerste basisdelen in, die je nodig hebt om je gitaar te onderhouden.

De Fazley GAFAZ03 set bevat onderhoudsmiddelen gericht op de elektrische gitaar. Hierin vind je:

• flesje Dunlop Formula 65 Polish & Cleaner (29.57 ml; 1 oz)
• microvezel-doekje (7 inch)
• snaarwinder
• 2 x lokstrap
• 1 x Dunlop plectrum-zakje
• 12 x Dunlop-plectrum

De Fazley GAFAZ02 + 03 set bevat onderhoudsmiddelen voor zowel een akoestische gitaar als de elektrische gitaar. Hierin vind je:

GAFAZ03 set

• flesje Dunlop Formula 65 Polish & Cleaner (29.57 ml; 1 oz)
• microvezel-doekje (7 inch)
• snaarwinder
• 2 x lokstrap
• 1 x Dunlop plectrum-zakje
• 12 x Dunlop-plectrum

GAFAZ02 set

• humidifier
• bridge pin puller met flesopener
• flesje Dunlop 65 Ultimate Lemon Oil (29.57 ml; 1 oz) 
• microvezel-doekje (7 inch)
• snaarwinder
• plectrumhouder
• 12 x Dunlop-plectrums

3.4. Wanneer gitaarsnaren vervangen

Gitaarsnaren kun je vervangen op het moment dat ze niet meer lekker klinken. Vaak zie je dat ze, op de plekken waar ze de frets hebben geraakt, wat versleten plekken hebben. Of zitten ze er al een tijdje op? Dan wordt het tijd om ze te vervangen. Want snaren gaan naar verloop van tijd steeds minder fijn klinken.

Op het moment dat je je oude snaren hebt verwijderd, is het in het geval van een elektrische gitaar zo, dat je overal makkelijker bij komt. Mijn tip, pak die kans dan ook, en kijk het een en ander na. Mijn advies zou zijn dat je na iedere keer dat je je snaren vervangt, je gitaar reinigt. Vooral op de toetsen en aan zijkanten de frets zal zich de nodige troep hebben opgehoopt.

Het vervangen van de snaren is vergelijkbaar met het vervangen op een akoestische gitaar. Er zijn enkele verschillen met bevestigen, maar de basis is hetzelfde.

3.5. Gitaar afstellen

Elektrische gitaren zijn er in vele vormen. Je hebt gitaren met een tremolo brug, bijvoorbeeld een Fender Stratocaster. En je hebt ook gitaren met een Floyd Rose (bewegende brug), maar je hebt ook gitaren met een vaste brug, zoals de Fender Telecaster. De gitaren met de Floyd rose en/of tremolo brug zijn meestal de lastigere om snaren te vervangen en af te stellen. Vooral als deze brug zwevend opgesteld moet worden.

3.5.1. Gitaar gereedschap

Voordat je begint met de onderhoudsbeurt van de gitaar, is het handig om de volgende gereedschappen klaar te hebben liggen:

• zijkniptang: om je snaren te kunnen doorknippen
• niet al te grote kruiskop schroevendraaier: om de intonatie af te kunnen stellen met de achterste schroef op de tremolo
• een setje inbussleutels: om de snaren op de tremolobrug los of vast te kunnen draaien, maar ook om je actie hoogte in te stellen
• een stemapparaat: het stemapparaat zul je een heel aantal keren nodig hebben om steeds opnieuw te stemmen
• een capo: om onder andere de holling van je hals te controleren
• een microvezeldoek: om je gitaar daar waar nodig schoon te maken

De bovenstaande gereedschappen zijn vooral nodig bij een gitaar met Floyd Rose of tremolo brug. Bij een gitaar met vaste brug heb je minder gereedschappen nodig.

3.5.2. Snaren vervangen gitaar

Wanneer je de oude snaren eraf hebt gehaald en je hebt de gitaar en hals schoongemaakt en nagekeken, kunnen de nieuwe snaren erop gezet worden. Hieronder kun jee een instructievideo kijken, als je niet precies weet hoe je snaren moet vervangen.

Een extra tip voor gitaren met een Floyd Rose of Floyd Rose-achtige tremolo is om de hoge E-snaar aan de kant van de tremolo dubbel te vouwen. Zo heeft de snaar iets meer body wanneer je hem met de inbussleutel in de tremolo vastdraait.

Tip: Wanneer je snaren vervangen zijn en gestemd zijn, let er dan ook even op dat de snaargeleider laag genoeg zit, zodat er genoeg druk op de snaar staat richting de stemschroef. Het zorgt er voor dat je snaar beter gestemd blijft.

3.5.3. Gitaar hals afstellen

Voordat je begint met afstellen van je hals, kun je eerst een aantal dingen controleren. Zo kun je, wanneer je vanuit de bovenkant (kop) van de hals naar beneden kijkt richting de body, kijken of je hals niet getordeerd is. Dus of er geen afwijking is wanneer je van boven naar onder kijkt. Dit moet recht zijn, maar als de gitaar licht getordeerd is, kan het soms nog opgelost worden door het aanpassen van de halsslagpen en verlagen van de snaren aan de brugzijde van de gitaar. Soms kan een gitaarbouwer hier nog wat aan doen, maar als hij zwaar getordeerd is, kun je de hals of misschien wel de hele gitaar vervangen.

De gitaarhals is in feite het hart van je gitaar, dus een belangrijk onderdeel van je gitaar en bestaat uit verschillende delen. Je hebt gitaarhalzen met een palissander fretboard, maar ook met een esdoorn fretboard. Er bestaan veel verschillende variaties. Maar meestal is de hals, behalve het toets gedeelte, zelf van esdoorn (maple).

Voordat je begint met het afstellen van de trussrod, zou je ook eerst naar de brug en de topkam kunnen kijken. Staan deze niet te hoog, want die spelen ook een rol.

Het afstellen van de hals is belangrijk om er voor te zorgen dat de gitaar goed bespeelbaar blijft. Je gitaarhals moet niet te recht staan (zie afbeeldingen onder) maar ook geen bolle kromming hebben, maar een lichte holling hebben. Wanneer de hals te bol staat, kunnen je snaren op bepaalde plekken tegen je frets kletteren. Maar ook wanneer deze te recht staat of te weinig holling heeft.

3.5.3.1. Trussrod of halsslagpen

Door middel van een zogenaamde “Trussrod” of halsslagpen, die door de gehele hals loopt, kunnen we de kromming van de gitaarhals boller of holler zetten. Hiervoor heb je een inbussleutel nodig. Bij een nieuwe gitaar wordt deze meegeleverd, want vaak zijn het geen “standaard” metrische sleutels. In het geval van Fender gitaren bijvoorbeeld, zijn het vaak Amerikaanse maten, “inch”.

Wanneer je de passende inbussleutel in de halsslagpen steekt, en je draait hem naar rechts, dan draai je hem aan en wordt de hals bol. Draai je hem naar links, dan draai je de pen los. Door de trekkracht van de snaren, gaan de snaren nu als het ware aan de gitaarhals trekken. Dit is dan ook bepalend voor hoe hol je gitaarhals wordt.

Dit is de zogenaamde “single action trussrod”, die in veel gitaren wordt toegepast.

Je hebt ook nog de “Dual action” trussrod of “Two way” trussrod. Met deze halsslagpen kan de hals zowel hol als bol gemaakt worden, waardoor de kromming nog wat preciezer is in te stellen.

Voor alle hals slagpennen geldt dat om hier voorzichtig mee om te gaan, en kleine veranderingen te maken. Een kwartslag per keer is voldoende, laat de gitaar een tijdje staan en kijk dan nog een keer of de hals nu goed staat. Ook is het raadzaam om, voordat je aan de trussrod draait, om je snaren losser te zetten. Dit kan problemen veroorzaken net de brug.

3.5.3.1.1. Waar dient de trussrod voor?

Zoals je in de vorige paragraaf kon lezen, kun je met de trussrod de kromming van je gitaarhals afstellen. Maar waar dient deze nu echt voor?

Het voordeel van een trussrod in de gitaarhals is vooral handig wanneer je je gitaar in een andere stemming wilt zetten. Maar ook wanneer je dunnere of dikkere snaren op je gitaar wilt zetten. Je kunt je voorstellen wanneer je een andere stemming gaat hanteren, dat er een andere spanning op je gitaarhals komt. Ga je omlaag met je stemming, bijvoorbeeld je gaat in drop D spelen, dan komt er ook minder spanning op je gitaarhals. Met de trussrod kun je, mocht het nodig zijn want in het meest ideale geval blijft de hals stabiel, dit eenvoudig aanpassen. Het gebruikte hout van je gitaarhals is hier leidend in, want niet ieder soort hout werkt hetzelfde.

3.5.3.1.2. Trussrod afstellen en controleren kromming van de gitaarhals

De kromming kun je makkelijk controleren door een capo op de eerste positie te zetten, en de lage E-snaar met je vinger op de 17de positie in te drukken (dit is ongeveer waarbij de hals in de body komt). In het midden van waar je vinger zich bevindt en de capo zal een bepaalde afstand moeten zitten tussen snaar en fret. Je zult het ook gelijk horen als wanneer de hals te bol staat, dat de snaar tegen je frets aan kletteren. In dit voorbeeld staat hij dan te hol en moet je je halsslagpen los draaien.

Draai de halsslagpen aan de hand van de inbusschroef, nooit meer als een kwartslag, een klein stukje naar links. Maar doe dit echt met beleid, want als je te veel draait, kun je de halsslagpen beschadigen. Controleer na iedere verstelling nogmaals je hals. Vaak kan het ook even duren voordat je een verandering ziet. Doe dit klusje met veel geduld!

3.5.4. Een vaste of tremolobrug

De volgende stap is de brug. Gitaren kunnen meerdere soorten bruggen hebben, waarbij een gitaar met een vaste brug, bijvoorbeeld een Fender Telecaster, het makkelijkste is. Ook de Tune-o-matic gitaarbrug is een vaste brug, die uitgevonden is in een tijd dat gitaren nog houten bruggen hadden. Deze Tune-O-matic was een revolutie voor de elektrische gitaar, want met deze simpele kleine uitvinding kon je je gitaar eindelijk perfect intoneren. En ook niet onbelangrijk, de actie afstellen (hoogte tussen snaar en fret) kon je met 2 schroeven aan de zijkanten in hoogte verstellen. Dit werd een stuk makkelijker en nauwkeuriger en werd voor het eerst op de Gibson gitaren toegepast, zo ook op de legendarische Gibson Les Paul.

Dit artikel over tremolobruggen zou je ook kunnen interesseren.

3.5.4.1. Actie of snaarhoogte

De actie hoogte is belangrijk voor jou als gitarist, want hoe hoger de snaar weg is van de toets, hoe lastiger het voor jou is om de snaar in te drukken. Een gitaar speelt het fijnste wanneer de snaren zo dicht mogelijk bij de frets zitten. Ik zeg zo dicht mogelijk, want te dicht er op kan andere problemen veroorzaken. Hier komt dan ook een persoonlijke voorkeur om de hoek kijken. Want als jij bijvoorbeeld een wat wildere speelstijl hebt, kunnen de snaren sneller tegen de frets aan kletteren, wat niet zo fijn is. Dan is het niet altijd verstandig om ze heel dicht op je frets te hebben liggen.

Er is dus geen echte vaste maat, maar er zijn wel richtlijnen. Met een “String Action” meetinstrument kun je voor iedere eenvoudig controleren hoe hoog je de afstand tussen snaar en fret is. Dit hoeft geen kostbare investering te zijn zoals je in onderstaande afbeelding kunt zien. Met dit meetinstrument hoef je je gitaar niet steeds naar de winkel of gitarenbouwer te brengen.

Zet het meetinstrument op de 12de positie dwars langs de dikke of dunne E-snaar, en je ziet gelijk of de hoogte klopt. Op de zijkant van het meetinstrument staan de aanbevolen hoogtes voor je 2 buitenste snaren (Hoge E en lage E) op voor 3 instrumenten; de basgitaar, de elektrische gitaar en de akoestische gitaar.

3.5.4.2. De vaste brug afstellen

Als je over hals heen kijkt, zie je dat het toetsen oppervlak niet recht is maar een lichte radius heeft. De snaren zullen dus met deze radius mee moeten gaan. Wanneer je de buitenste snaren met het meetinstrument hebt ingesteld, zul je de A-snaar, D-snaar enzovoorts naar de hand van de radius af moeten stellen.

Dit kun je met inbussleutels doen, maar in het geval van onderste afbeelding met een passende schroevendraaier. Let er ook op dat je passend gereedschap gebruikt, en de schroeven niet beschadigd door te groot of te klein gereedschap!

Wanneer je de schroeven indraait, gaan de zadels omhoog, dus je snaar gaat verder weg van de fret. Gebruik veel geduld om dit af te stellen en experimenteer af en toe of de hoogte voor jou goed staat.

3.5.4.3. De tremolo afstellen

Natuurlijk kun je een tremolobrug ook vast zetten. Dit doe je door de schroeven achter de tremolo in te draaien waardoor je brug als het ware op de body komt te zitten. Maar dat is normaal gesproken niet de bedoeling van een tremolo natuurlijk, maar soms helaas wel noodzakelijk. Bij goedkopere gitaren met tremolo is het wel eens lastiger om je snaren zuiver gestemd te houden. Er zijn dan ook veel kwaliteitsverschillen in tremolobruggen.

Ook tremolobruggen heb je in veel verschillende soorten en merken.

De brug kun je op meer manieren instellen. Heb je een Floyd Rose tremolo, dan heb je ook te maken met een “locking topkam”.

Door middel van een kleine inbussleutel kun je de hoogte van de blokje, waar de snaren op rusten, verstellen. Bij een Fender Stratocaster kun je elke snaar hoger en lager zetten door middel van deze hoogteverstellers op de brug. Dit zijn dus de tremolo bruggen zonder “locking topkam”.

Bij een tremolobrug met Floyd Rose tremolo kun je de 2 buitenste schroeven verzetten, waarmee je de hele brug van de Floyd Rose verstelt. Hier kun je niet echt per zadel de snaar in hoogte verstellen, zoals je in onderste afbeelding kunt zien. Het maakt het misschien ook wel wat makkelijker, omdat je alle snaren in een keer alle snaren omhoog of omlaag zet. Ook dit is weer een smaakkwestie, je zult even moeten experimenteren, wat voor jou de juiste hoogte is.

3.5.5. Gitaar intoneren

Je gitaar intoneren is zorgen dat je snaar octaaf zuiver is, want als je gitaar niet goed geïntoneerd is, kan het spelen van akkoorden en/of noten onzuiver klinken. Vooral als je met je vingers op de hals wat verder richting de body gaan. En dat klinkt vooral niet fijn als je met andere instrumenten of muzikanten samenspeelt.

Dit is een klusje wat je wel precies moet doen, een stemapparaat is daar zeker voor nodig!

Zelf intoneren hoeft niet moeilijk te zijn, je moet er alleen wat geduld voor inlassen. Zorg dat er een stemapparaat op de gitaar is aangesloten. Daarna begin je met de eerste snaar te stemmen op de gewoonlijke manier. Dan druk je de 12de positie heel licht in, dus niet helemaal doordrukken want dat beïnvloed je intonatie, en kijkt of dezelfde toon wordt afgegeven. Wanneer bijvoorbeeld deze snaar te hoog staat, en dus niet goed staat, kun je deze afstellen door middel van achter op de tremolobrug de schroefjes aan of los te draaien. Hiermee maak je de snaar langer of korter mee, aangezien het zadel zich door aan de schroef te draaien in de lengterichting gaat verplaatsen. Wanneer hij te hoog staat, betekent het eigenlijk dat de snaar te kort is, dus je moet het zadel naar achteren trekken. Dit doe je door schroef rechtsom te draaien waardoor het zadel zich naar achteren verplaatst.

Nadat je er aan gedraaid hebt, ga je de snaar opnieuw stemmen, en daarna weer op de 12de positie. Komt hij al dichter in de buurt van de juiste toon? Zo niet, nog steeds wat te hoog, dan draai je weer een paar slagen naar rechts.

Zo stel je de snaar af tot de toon wel goed staat. Voor iedere snaar volg je dezelfde procedure op, totdat ze allemaal geïntoneerd zijn. Daarna stem je alle snaren nog een keer goed, en je gitaar is in “tune”.

3.5.6. Gitaar pickups afstellen

Belangrijk hierbij is dat de gitaar pickups of ook wel gitaar elementen niet te hoog staan, maar ook weer niet te laag. Als ze te hoog staan kunnen ze wat te modderig klinken, te vet zeg maar. Daar in tegen als ze te laag staan, kunnen ze weer te dun klinken. Door er mee te experimenten moet je nu de juiste hoogte gaan zoeken waarbij ze lekker vet klinken, maar ook weer niet te vet. Hier komt dan ook weer jouw persoonlijke voorkeur bij kijken.

De meeste elementen kunnen je verstellen door met een kruiskop-schroevedraaier de schroefjes aan onder- en bovenkant te verstellen. Je kunt er voor kiezen om ze ietwat schuin af te stellen. Een dikke E-snaar heeft wat meer body, dus kan van zich zelf al wat steviger klinken. Dus wat vaak gedaan wordt, is om de dunne E-snaar wat dichterbij te zetten als de dikke E-snaar. Hierdoor komt je sound wat meer in balans.

Uiteindelijk is het gewoon een kwestie van uitproberen, bovenstaande is een richtlijn, om je op weg te helpen. Jij moet voor jezelf kijken of dit goed is voor jou. Uiteindelijk doet de ervaring zijn werk, en weet je precies hoe je ze hebben wilt.