Beginner of gevorderd: hoe het juiste plectrum je gitaarspel kan verbeteren

Wil je als ambitieuze gitarist je spel naar een hoger niveau tillen? Hierbij maakt het even niet uit of je nu net begint of jezelf al als een professional beschouwt, één ding blijft constant: het belang van het juiste plectrum. Het plectrum wordt vaak over het hoofd gezien, maar is een essentieel gitaar accessoire dat een grote invloed kan hebben op je speeltechniek, toon en algehele prestaties.

Maar wat is nu precies een plectrum? Een plectrum is een stukje plastic, been of ander materiaal zijn, dat tussen duim en wijsvinger wordt gehouden en waarmee de snaren van een tokkelinstrument zoals een banjo, mandoline of gitaar kunnen worden aangeslagen.

In dit artikel onderzoeken we hoe het kiezen van het juiste plectrum je gitaarspel van amateur tot expert kan verheffen. We zullen ons verdiepen in de verschillende soorten plectrums die verkrijgbaar zijn, hun unieke kenmerken en hoe ze je speelstijl kunnen verbeteren.

1. Het plectrum

Gitaarspelen is een van de meest populaire en veelzijdige muzikale activiteiten ter wereld. Of je nu akkoorden speelt op een akoestische gitaar of complexe solo’s uitvoert op een elektrische gitaar, het leren bespelen van dit instrument kan een lonende ervaring zijn. Het vergt echter oefening, toewijding en het juiste gereedschap om je spel te verbeteren en je vaardigheden naar het volgende niveau te tillen. Een van de meest onderschatte aspecten is daarbij de keuze van het plectrum.

Het juiste plectrum hoort ook bij een keuze van gitaar onderdelen. De keuze van een plectrum kan in zoverre uitmaken of jij comfortabel staat te spelen, of juist niet.

Het plectrum, ook wel bekend als een gitaarplukker, is een klein plat stukje materiaal dat wordt gebruikt om snaren van een gitaar of andere snaarinstrumenten aan te slaan. Het is een belangrijk accessoire voor gitaristen en heeft een lange geschiedenis.

1.1. Geschiedenis

Het gebruik van plectrums gaat terug tot de vroege oudheid. Er zijn afbeeldingen gevonden op oude Griekse en Romeinse kunstwerken waarop muzikanten worden afgebeeld met een soort plectrum. Deze vroege plectrums waren meestal gemaakt van materialen zoals been, schildpad, hoorn of zelfs metaal.

In de middeleeuwen was het gebruik van de plectrumtechniek minder gebruikelijk, omdat de meeste snaarinstrumenten van die tijd werden bespeeld met de vingers. Pas in de renaissanceperiode, rond de 16e eeuw, begon het gebruik van plectrums weer toe te nemen. Gitaristen begonnen dunne plaatjes van hout of bot te gebruiken om de snaren aan te slaan.

De ontwikkeling van de moderne plectrum zoals we die vandaag kennen vond plaats in de late 19e en vroege 20e eeuw. Met de opkomst van de stalen snaren op de gitaar werd het noodzakelijk om een sterker en duurzamer materiaal te gebruiken voor de plectrums. Celluloid, een synthetisch materiaal, werd een populair keuze vanwege zijn sterkte en flexibiliteit. Plectrums werden ook steeds meer gestandaardiseerd in vorm en dikte.

Na celluloid werden verschillende andere materialen geïntroduceerd voor plectrums, waaronder nylon, kunststof en metaal. Zodoende heeft elk materiaal zijn eigen unieke speeleigenschappen en geluidskarakteristieken, waardoor gitaristen kunnen kiezen welk plectrum het beste bij hun speelstijl en voorkeur past.

Tegenwoordig zijn er plectrums verkrijgbaar in verschillende vormen, maten en diktes om aan de behoeften van verschillende gitaristen te voldoen. Sommige gitaristen geven de voorkeur aan dunne plectrums voor snelle solo’s, terwijl anderen de voorkeur geven aan dikkere plectrums voor een steviger geluid. Maar er zijn ook speciale plectrums met reliëf, grip of textuur om de grip te verbeteren.

Kortom, zoals je kunt zien, gaat de geschiedenis van het plectrum voor de gitaar ver terug tot de oudheid en heeft zich door de eeuwen heen ontwikkeld van eenvoudige materialen naar een breed scala aan moderne materialen en ontwerpen. Uiteindelijk blijft het plectrum blijft een essentieel hulpmiddel voor gitaristen van alle niveaus en speelstijlen.

1.2. Plectrum soorten

Plectrums kunnen worden gemaakt van verschillende materialen, die elk hun eigen unieke eigenschappen en invloed hebben op het geluid dat wordt geproduceerd. De materiaalsoort heeft veel invloed op hoe jouw gitaar gaat klinken.

Hieronder in de tabel een aantal van veelvoorkomende soorten:

Soort plectrum	Materiaal eigenschap	Toepassing
Celluloid plectrum	Celluloid is een chemische verbinding van kunststoffen en bevat kleur en hulpstoffen die dus makkelijk voor plectrums zijn te gebruiken. Het kan makkelijk gegoten en bewerkt worden en zou in het begin veelvuldig gebruikt zijn ter vervanging van ivoor.	Ze zijn populair vanwege hun flexibiliteit, duurzaamheid en brede beschikbaarheid. Daarbij bieden ze een warme en rijke toon en zijn geschikt voor verschillende speelstijlen. Gitaarplectrums van celluloid zijn een van de weinige toepassingen voor dit soort materiaal.
Nylon plectrum	Nylon is weer een andere chemische verbinding van kunststoffen. Nylon plectrums (of plectra) zijn flexibel en zorgen voor een zachte en soepele aanslag.	Ze zijn flexibel en zorgen voor een zachte en soepele aanslag. Daarbij zijn ze ook ideaal voor het spelen van akkoorden en bieden een uitermate warme toon.
Tortex plectrum	Tortex is weer een ander soort kunststof en is een zeer populair en bekende plectrumsoort. Het is bijzonder gripvast. Je zult het vast wel eens gedrukt hebben zien staan op een Dunlop plectrum, aangezien dit de meest gebruikte plectrumsoort is ter wereld.
Metaal plectrum	Metalen plectrums zijn stijf en zorgen voor een heldere en scherpe toon. Metaal is, zoals je wel kunt indenken, een zeer duurzaam materiaal.	Metalen plectrums wordt vaak gebruikt in de metal om hun harde toon.
Houten plectrum	Houten plectrums bieden een warme en organische toon.	Ze zijn uniek en kunnen een andere speelervaring bieden dan conventionele plectrums.

Voor een beginnende gitarist zal het niet echt interessant zijn, van welke materiaalsoort het plectrum is. Dus voor een beginnende gitarist wordt meestal vinyl of tortex aangeraden. Tortex (Dunlop) plectra zijn de meeste gebruikte plectra ter wereld.

1.3. Voor- en nadelen van verschillende vormen van plectrums

Plectrums hebben vele verschillende vormen, zoals standaard vorm, driehoekig of ergonomisch. Elke vorm heeft zijn eigen voor- en nadelen, waarbij het vooral experimenteren is om je ideale plectrum te vinden.

• Standaard vorm – Plectrums met een standaard vorm zijn het meest gebruikelijk en bieden een goede balans tussen comfort en speelbaarheid. Ze zijn geschikt voor verschillende speelstijlen en gemakkelijk verkrijgbaar.
• Driehoekige vorm – Driehoekige plectrums bieden meer oppervlakte om vast te houden en kunnen meer stabiliteit bieden tijdens het spelen. Ze zijn ideaal voor gitaristen die graag soleren en meer controle willen over hun spel.
• Ergonomische vorm – Ergonomische plectrums zijn ontworpen met het oog op comfort en kunnen de vermoeidheid van je hand verminderen tijdens het spelen. Ze zijn ideaal voor langere speelsessies en gitaristen die last hebben van handklachten.

Let bij het kiezen van een plectrum ook op je handgrootte en speelstijl. Probeer verschillende vormen uit en let op het comfort en de controle tijdens het spelen. Het spelen moet met gemak gaan, zodat je het langer kunt volhouden.

1.4. Plectrum merken

Fender, Gibson, Dunlop, Ibanez, ErnieBall, allemaal leveren ze hun unieke collectie. Het meest bekende hiervan is misschien wel Dunlop met de Tortex serie.

1.5. Experimenteren met verschillende plectrums om je voorkeur te ontdekken

Kiezen en kopen van het juiste plectrum is een persoonlijke keuze die vooral ook afhangt van je speelstijl, voorkeuren en comfort. Daarbij kan het even duren voordat je de perfecte match vindt, maar het is de moeite waard om eens te experimenteren met verschillende plectrums om je voorkeur te ontdekken.

Koop plectrums van verschillende diktes, materialen en vormen en probeer ze eens uit. Luister dan naar het geluid dat je produceert. Let daarbij ook op het comfort tijdens het spelen en hoe gemakkelijk je het plectrum kunt vasthouden.

1.6. Tokkelen met plectrum

Ook wanneer je een klein stuk in een lied moet tokkelen met je vingers kan het handig zijn om je plectrum op een bepaalde manier in je hand vast te houden. Daarvoor heb ik me zelf bijvoorbeeld een techniek aangeleerd, door mijn plectrum mijn wijsvinger vast te houden terwijl ik met rest van de vingers tokkel. Het plectrum klem ik daarvoor vast in mijn wijsvinger, zodat ik de andere 3 vingers vrij heb om een tokkel te kunnen maken.

2. Plectrum technieken

Afhankelijk van welke muziekstijl je speelt, kun je je verschillende soorten technieken aanleren met een plectrum. Hier heb je echter veel geduld voor nodig, en geregeld oefenen is “The way to go”.

Het plectrum kun je op zoveel manieren gebruiken. Wanneer je verder leest, zal ik je verschillende manieren laten zien hoe je het plectrum zoal kunt gebruiken.

Aangezien de onderstaande technieken veelal in Engels geschreven worden, heb ik het ook zo aangehouden en zo duidelijk mogelijk omschreven wat het inhoudt. En eerlijk gezegd klinken de termen in het Engels ook veel cooler, toch?

2.1. Alternate picking

Alternate picking is een techniek, waarbij je een snaar met het plectrum afwisselend van boven naar beneden aanslaat. Deze methode is vooral populair in de rockmuziek, het kan een manier zijn om sneller te leren spelen. Echter kan deze techniek fysiek vermoeiend zijn, en enige oefening heb je hier dan wel bij nodig. Maar door veel te oefenen, zal het gaandeweg makkelijker worden en doen lijken alsof je het altijd hebt gedaan.

Deze manier van aanslaan wordt veel gebruikt door professionele gitaristen als opwarmer, door toonladders te gebruiken. Voorbeelden van gitaristen die deze manier veel gebruiken zijn bijvoorbeeld Yngwie Malmsteen en Joe Satriani.

2.2. Downpicking

De snelle neerwaartse aanslag met je plectrum, met een strakke slag. Wanneer je dit goed doet, klinkt het agressief, vandaar dat het zeer populair is in de metal en de punk. Het is redelijk makkelijk te leren en werkt ook goed in staccato passages van een nummer.

Uiteraard is het niet zo snel als “Alternate picking” en daarbij hebt je er ook een stevige pols voor nodig, aangezien het voor langere tijd behoorlijk vermoeiend kan zijn. Het is ook een kwestie van veel doen zodat je je pols traint.

2.3. Sweep picking

Deze techniek wordt vooral gebruikt bij het spelen van arpeggio’s, waarbij je de snaren één voor één aanslaat in een vloeiende beweging. Het plectrum beweegt als het ware over de snaren in een vloeiende veegbeweging.

Sweep picking maakt het mogelijk om supersnel te zijn, doordat je met je plectrum op- en omlaag gaande bewegingen kunt maken.

2.4. Hybrid picking

Hybrid picking combineert het gebruik van het plectrum met de vingers van de rechterhand. Hierbij wordt het plectrum gebruikt om de basissnaren aan te slaan, terwijl de vingers worden gebruikt om melodieën op de hogere snaren te spelen.

Het is vooral populair in de bluesmuziek, maar ook hardrockgitaristen als Zakk Wylde bijvoorbeeld, maken er gebruik van.

Door deze methode toe te passen, kun je veel variëteit in je aanslagen creëren, want met de vingers spelen heeft een heel andere toon (attack). Luister maar eens naar Mark Knopfler, die zelden een plectrum gebruikt. hier hoor je duidelijk een andere “attack” en toon.

2.5. Cross picking

Een techniek die veel gebruikt wordt in de muziekstijl Bluegrass, maar ook populair is bij mandoline muzikanten. Cross-picking is een techniek waarbij je het plectrum rollend over drie snaren laat gaan, en waarbij soms een basisnoot enkel wordt aangeslagen.

Luister maar eens naar onderstaande YouTube video.

2.6. Pinch harmonics

Bij pinch harmonics wordt het plectrum op een bepaalde plek op de snaar aangeslagen, waardoor een harmonische toon ontstaat. In onderstaande YouTube video wordt dit haarfijn uitgelegd.

Deze techniek wordt veel gebruikt bij het spelen van rock- en metalgitaarsolo’s.

2.7. Economy picking

Met Economy picking creëer je maximale snelheid door Sweep picking en Alternate picking te combineren. Op die manier kun je veel noten achter elkaar spelen. Het is echter ook een techniek die niet makkelijk is en zeer veel oefening vergt.

De truc zit hem daarin dat, wanneer je een aantal noten op een snaar speelt deze met Alternate pick speelt. Vervolgens wanneer je van snaar wisselt de Sweep pick te doen.

Deze geavanceerde techniek wordt ook veel gebruikt door gitaarvirtuozen als Steve Vai en Joe Satriani.

4. Bekende gitaristen verbonden aan een eigen plectrumlijn

Een plectrum van je favoriete gitarist is eigenlijk best wel gaaf om te hebben. Je betaalt er alleen iets meer voor ten opzichte van een standaard plectrum.

Hieronder heb ik een aantal beroemde gitaristen voor je uitgezocht met hun eigen pick signature serie.

Gitarist	Signature picks	Bijzonderheid
John Petrucci (Dream Theater)	JP Signature Picks	Deze plectrums zijn ontwikkeld in samenwerking met het merk Dunlop. De JP Signature Picks van John Petrucci zijn gemaakt van duurzaam Tortex-materiaal en hebben een unieke vorm die speciaal is ontworpen om aan zijn speelbehoeften te voldoen. Zodoende hebben ze een scherpe punt voor precisie en een comfortabele grip. Deze plectrums zijn verkrijgbaar in verschillende diktes, waaronder 1.5mm en 2.0mm.
Yngwie Malmsteen	Yngwie Malmsteen Custom Delrin Pick	Malmsteen gebruikt veelal Fender Heavy of Fender Extra Heavy plectrums.
Eddie van Halen (Van Halen)	EVH Frankenstein Pick	Deze plectrums hebben een uniek ontwerp met een reliëf en zijn verkrijgbaar in verschillende diktes.
Jimi Hendrix	Jimi Hendrix Authentic Hendrix Picks	Deze plectrums hebben een dun ontwerp en zijn verkrijgbaar in verschillende kleuren.
Steve Vai	Steve Vai Signature Picks	Deze plectrums zijn verkrijgbaar in verschillende materialen, vormen en diktes
Slash (Guns ’n Roses)	Slash Signature Picks	Deze plectrums zijn verkrijgbaar in verschillende diktes en hebben een herkenbaar ontwerp met het logo van Slash erop
Johnny Cash	Johnny Cash Signature	Deze plectrums hebben een dikker ontwerp en zijn gemaakt van duurzaam Tortex-materiaal.
Joe Satriani	Dunlop Joe Satriani Signature Picks	Deze plectrums hebben een dun ontwerp en zijn verkrijgbaar in verschillende vormen, zoals de “Satch Triangle” en de “Satch Teardrop”.
Kirk Hammett (Metallica	Dunlop Kirk Hammett Signature Picks	Deze plectrums hebben een dun ontwerp en zijn verkrijgbaar in verschillende vormen en diktes.
Eric Johnson	Dunlop Eric Johnson Signature Picks	Deze plectrums hebben een speciale vorm en zijn ontworpen om een evenwichtige klank en controle te bieden.
Carlos Santana	Dunlop Santana Signature Picks	Deze plectrums hebben een uniek ontwerp en zijn verkrijgbaar in verschillende diktes.
George Harrison (Beatles)	Dunlop George Harrison Signature Picks	Deze plectrums hebben een dun ontwerp en zijn voorzien van het “Om”-symbool dat Harrison vaak gebruikte.
Mark Tremonti (Creed)	Dunlop Mark Tremonti Signature Picks	Deze plectrums hebben een dikker ontwerp en zijn gemaakt van duurzaam Tortex-materiaal.
Nuno Bettencourt (Extreme)	Dunlop Nuno Bettencourt Signature Picks	Deze plectrums hebben een uniek ontwerp en zijn verkrijgbaar in verschillende diktes.
Billy Gibbons (ZZ Top)	Dunlop Billy Gibbons Signature Picks	Deze plectrums hebben een uniek ontwerp met een reliëf en zijn verkrijgbaar in verschillende diktes.

*Deze pagina bevat affiliate link(s)